Infekcje grzybicze przeważnie kojarzą się z problemami skórnymi. Jednak warto wiedzieć, że grzybica może dotyczyć też narządów wewnętrznych np. przewodu pokarmowego. Wówczas mowa o tzw. grzybicy układowej, która wymaga stosowania doustnych środków antygrzybiczych. Jakie leki zaliczamy do tej kategorii? Czy są bezpieczne dla pacjenta?

Przyczyny i objawy grzybicy układowej

 

Grzybice układowe, narządowe, głębokie czy też uogólnione są infekcjami, które wywoływane są przez te same grzyby odpowiedzialne za infekcje skórne. Oznacza to, że zakażenie może być spowodowane przez m.in. dermatofity, drożdżaki czy grzyby pleśniowe. Niejednokrotnie grzybica układowa jest infekcją wtórną, która następuje wskutek wcześniejszego zakażenia skórnego. W związku z tym nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej stanowi jedną z możliwych przyczyn. Oprócz tego czynnikami prowadzącymi do rozwoju grzybicy głębokiej mogą być:

• nowotwory
• rozległe oparzenia ciała
• długotrwałe korzystanie z cewnika
• kontakt z zarażoną osobą lub zwierzęciem
• operacje chirurgiczne np. transplantacja narządów
• niektóre choroby np. astma, cukrzyca, zaburzenia immunologiczne
• stosowanie niektórych leków np. antybiotyków systemowych, cytostatyków, preparatów o działaniu immunosupresyjnym

Grzybica uogólniona może dotyczyć praktycznie wszystkich narządów wewnętrznych – począwszy od jamy ustnej, przełyku i żołądka, przez narządy płciowe i pęcherz moczowy, a skończywszy na płucach czy układzie sercowo-naczyniowym. Objawy są przeważnie powiązane z miejscem bytowania chorobotwórczego grzyba np. grzybica mięśnia sercowego może skutkować zmianami zapalnymi wsierdzia, natomiast kandydoza płuc przyczyni się do problemów w postaci duszności i kaszlu.

Doustne leki przeciwgrzybicze – rodzaje i zastosowanie

 

Skórne infekcje grzybicze są leczone przy pomocy preparatów do miejscowej aplikacji. Leki te występują w formie lakieru, zawiesin, kremów, maści czy też płynów, które są aplikowane zewnętrznie na obszar objęty zakażeniem. W przypadku grzybicy żeńskich miejsc intymnych (np. sromu i pochwy) stosuje się specjalne globulki lub tabletki dopochwowe.

Jeżeli chodzi o uogólnioną infekcję grzybiczą, to farmakoterapia bazuje na lekach podawanych doustnie. Środki te wywołują zahamowanie biosyntezy ergosterolu, co prowadzi do wzmożenia przepuszczalności błony komórkowej patogenu. W wyniku tego komórki grzyba tracą ochronę, dochodzi do ograniczenia ich wzrostu, aby w rezultacie obumrzeć. Doustne leki przeciwgrzybicze to:

• flucytozyna
• pochodne imidazolowe (np. ketokonazol)
• pochodne triazolowe (np. flukonazol, worykonazol)

Warto jednak dodać, że doustne leki antygrzybicze mogą być z powodzeniem stosowane przy rozległych i głębokich zakażeniach dermalnych.

Przykłady doustnych leków przeciwgrzybiczych:

• Ketoconazole HRA
• Flucofast
• Flucorta
• Flumycon
• Itragen
• Itrax
• Mycosyst
• Orungal
• Trioxal
• Vfend

Czy doustne leki przeciwgrzybicze są bezpieczne dla pacjentów?

 

Niestety praktycznie wszystkie wyżej wymienione leki wywołują działania niepożądane. Flucytozynie przypisuje się właściwości hepatotoksyczne i mielotoksyczne – dlatego też przeważnie stosuje się w leczeniu skojarzonym jako dodatek do amfoterycyny B. Pochodne imidazolowe dość często powodują skutki uboczne m.in. nudności, wymioty, nieprawidłowości hormonalne, gorączkę czy wzrost poziomu aminotransferaz wątrobowych. Najmniejsze ryzyko występowania działań niepożądanych jest w przypadku użycia pochodnych triazolowych, które przeważnie wywołują dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Bibliografia:

1. Falcone M., et al. „Identification and management of invasive mycoses in internal medicine: a road-map for physicians.” Internal and Emergency Medicine 2014, 9(5): 501-511.
2. Fijałowski Ł., Nowaczyk A. „Epidemiologia grzybic układowych w Europie.” Farmacja Polska 2014, 70(5): 276-281.
3. Biliński P., Seferyńska I., Warzocha K. „Diagnostyka i leczenie układowych zakażeń grzybiczych w onkohematologii.” Onkologia w Praktyce Klinicznej 2008, 4(1): 15-24.
4. Kurnatowski P., Kurnatowska AK. „Leczenie grzybic górnych dróg oddechowych i ucha.” Otolaryngologia Polska 2007, 61(3): 280-285.